ศาลหลักเมือง The City Pillar Shrine: ศาลหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทรา (Chachoengsao City Pillar Shrine)

ศาลหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทรา

ณ วันอังคารที่ ๑๒ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๙

ศาลหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทรา(Chachoengsao City Pillar Shrine)

ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ : ริมแม่น้ำบางปะกง ข้างโรงพยาบาลเมืองฉะเชิงเทรา ถนนมรุพงษ์ ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา

อาคารศาลหลักเมืองหลังเดิม เป็นอาคารขนาดเล็กมีสภาพชำรุดทรุดโทรม บริเวณโดยรอบมีพื้นที่จำนวน ๒ ไร่ ๒ งาน ๙๑ ตารางวา บางส่วนเป็นบ่อน้ำ คูน้ำ มีถนนทางเข้าแคบเนื่องจากมีหน่วยงานราชการตั้งอยู่พื้นที่ด้านหน้า จึงไม่สามารถมองเห็นอาคารศาลหลักเมืองได้เด่นชัด

ดังนั้น นายฐิระวัตร กุลละวณิชย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดฉะเชิงเทรา จึงได้ดำเนินการก่อสร้างอาคารศาลหลักเมืองหลังใหม่ เป็นอาคารสถาปัตยกรรมไทยหลังคาทรงจตุรมุข มีประตูเข้า-ออก ๔ ทิศ หลังคาเป็นยอดปรางค์ หน้าบันแกะสลักไว้อย่างสวยงาม ขนาดของอาคารมีความกว้าง ๒๑.๕๐ เมตร ความยาว ๒๑.๕๐ เมตร ความสูง ๒๔.๕๐ เมตร มีพื้นที่อาคารทั้งสิ้นจำนวน ๒๒๘ ตารางเมตร เสาหลักเมืองทำจากไม้มงคล ยอดเสาเป็นรูปดอกบัวตูม และได้ตกแต่งบัวฐานเสาหลักเมืองด้วยหินแกรนิต โดยลงรักปิดทองเสาหลักเมืองต้นปัจจุบันใหม่ และยังคงอนุรักษ์เสาหลักเมืองต้นเดิมที่ทำจากไม้มะค่าใหญ่ที่ชำรุด ไว้ด้านข้างของเสาหลักเมืองต้นปัจจุบัน

ภายในศาลมีเสาหลักเมือง ๒ เสา

เสาหนึ่งเป็นเสาหลักเมืองเก่าสร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๓๗๗

สมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓)

อีกเสาหนึ่งเป็นเสาหลักเมืองปัจจุบันสร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๘

สมัยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์
พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕)

ศาลหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทราที่สร้างขึ้นใหม่มีสถาปัตยกรรมไทย หลังคาทรงจตุรมุข มีประตูเข้า-ออก ๔ ทิศ ส่วนบนเป็นยอดปรางค์ ภายในศาลมีเสาหลักเมือง ๒ เสา เสาหนึ่งเป็นเสาหลักเมืองเก่า สร้างเมื่อ พุทธศักราช ๒๓๗๗ อีกเสาหนึ่งเป็นเสาหลักเมืองปัจจุบัน สร้างเมื่อ พุทธศักราช ๒๔๓๘ นอกจากนั้นภายในบริเวณศาลหลักเมืองฉะเชิงเทรายังมีศาลเจ้าพ่อหลักเมือง ตั้งอยู่เยื้องด้านหน้าศาลหลักเมือง ซึ่งมีศิลปะแบบจีน ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองฉะเชิงเทรานั้นเป็นที่เคารพสักการะของชาวฉะเชิงเทราเป็นอย่างมาก

ศาลหลักเมืองฉะเชิงเทราและศาลเจ้าพ่อหลักเมือง

ประวัติศาลหลักเมืองฉะเชิงเทรา

ในอดีตนั้น "เมืองฉะเชิงเทรา" เป็นหัวเมืองฝั่งตะวันออกมาตั้งแต่ครั้งเมืองสุโขทัยเป็นราชธานี เดิมตั้งอยู่ที่บริเวณปากน้ำเจ้าโล้ (ซึ่งในปีพุทธศักราช ๒๕๔๒ คือปากคลองท่าลาด อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา) เป็นเมืองที่มีความอุดมสมบูรณ์มากตามคำบอกเล่าสืบต่อกันมาว่ามีปลาช่อนชุกชุมและมีลำตัวขนาดใหญ่ เมื่อนำไปแล่เนื้อทำเป็นปลาแห้ง สามารถแล่ได้ถึงแปดริ้ว ชาวบ้านจึงเรียกชื่อเมืองนี้ว่า "เมืองแปดริ้ว"

ครั้นสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ระหว่างปีพุทธศักราช ๒๓๗๖-๒๓๙๐ ไทยกับญวนเกิดข้อพิพาท แย่งชิงอำนาจการปกครองในเขมรจนลุกลามเป็นสงคราม “อานามสยามยุทธ” เมืองฉะเชิงเทราจึงเป็นเมืองหน้าด่านสำคัญในการป้องกันราชธานี จากการรุกรานของญวน ดังนั้นหลังจากเกิดสงครามได้หนึ่งปี พระบาทสมเด็จพระปรมาธิวรเสรฐมหาเจษฎาบดินทร พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหาเจษฎาราชเจ้า (รัชกาลที่ ๓) แห่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณ โปรดเกล้าฯ ให้กรมหลวงรักษ์รณเรศ เป็นแม่กองย้ายที่ว่าการเมืองฉะเชิงเทราจากปากแม่น้ำเจ้าโล้มาตั้งใหม่ที่บ้านท่าไข่ แขวงเมืองฉะเชิงเทรา ติดบริเวณริมแม่น้ำบางปะกง และให้สร้างป้อมกำแพงเมืองขึ้น เพื่อป้องกันศัตรู พร้อมทั้งมีการสร้างเสาหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทราขึ้นเป็นครั้งแรก ในปีพุทธศักราช ๒๓๗๗ เชื่อกันว่าเป็นที่สถิตของจิตวิญญาณอันศักดิ์สิทธิ์แห่งแผ่นดินฉะเชิงเทรา เพื่อคุ้มครองบ้านเมืองและประชาราษฎร์ให้พ้นจากภัยสงครามและอันตรายทั้งปวง

ต่อมาในปีพุทธศักราช ๒๔๓๘ รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระปิยมหาราช (รัชกาลที่ ๕) แห่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ เสาหลักเมืองที่ตั้งไว้แต่เดิมสมัยสร้างเมืองเมื่อพุทธศักราช ๒๓๗๗ ได้ชำรุดผุขาดลงไปอย่างมาก พระยาวิเศษฤาชัย (ช้าง) เจ้าเมืองฉะเชิงเทรา พร้อมด้วยพระเกรียงไกรขบวนยุทธ (เสือ) ปลัดเมืองผู้เป็นน้องชายจึงได้ตัดต้นไม้มะค่าใหญ่วัดรอบได้ ๔ กำ ยาว ๖ ศอก มาเปลี่ยนแทนเสาหลักเมืองเดิมที่ชำรุดพร้อมทั้งมีการบำเพ็ญกุศล และสมโภชในการยกเสาหลักเมืองเมื่อวันที่ ๑๖ กรกฎาคม รัตนโกสินทร์ศก ๑๑๔ (พุทธศักราช ๒๔๓๘) แต่อาคารศาลหลักเมืองยังคงเป็นอาคารขนาดเล็กไม่สง่างามสมกับเป็นที่ประดิษฐานตั้งหลักเมืองอันศักดิ์สิทธิ์อันเป็นที่เคารพบูชาของชาวจังหวัดฉะเชิงเทรา

ในปีพุทธศักราช ๒๕๔๐ นายฐิระวัตร กุลละวณิชย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดฉะเชิงเทรา จึงได้ดำเนินการก่อสร้างอาคารเสาหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทราใหม่ พร้อมทั้งได้ขยายอาณาบริเวณพื้นที่โดยรอบและปรับปรุงตกแต่งพื้นที่เป็นสวน โดยใช้เงินจากการจัดงานประเพณีนมัสการหลวงพ่อพระพุทธโสธรและงานกาชาดจังหวัดฉะเชิงเทราประจำปี เป็นเงินทั้งสิ้น ๑๗,๕๐๐,๐๐๐ บาท (สิบเจ็ดล้านห้าแสนบาทถ้วน) โดยมิได้ใช้เงินงบประมาณแผ่นดินแต่อย่างใด

งานก่อสร้างอาคารศาลหลักเมืองและปรับปรุงภูมิทัศน์โดยรอบเสร็จเรียบร้อย เมื่อเดือนเมษายน พุทธศักราช ๒๕๔๒ และเพื่อร่วมเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เนื่องในวโรกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษาครบ ๖ รอบ ในวันที่ ๕ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๔๒

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราชบรมนาถบพิตร (รัชกาลที่ ๙) ได้ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ทรงประกอบพิธีสมโภชศาลหลักเมือง เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๓ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๔๒

ป้ายคาถาบูชาสักการะองค์พระหลักเมือง

หลังคาทรงจตุรมุขและยอดพระปรางค์ของศาลหลักเมืองที่สวยงาม

ตุ๊กตาไก่ปูนปั้นที่ผู้ศรัทธาองค์พระหลักเมืองนำมาถวาย

ประตูทางเข้า-ออก ทั้ง ๔ ทิศของศาลหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทรา

ความสวยงามของสถาปัตยกรรมไทย ณ ศาลหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทรา

ศาลหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทรา
ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ : ริมแม่น้ำบางปะกง ข้างโรงพยาบาลเมืองฉะเชิงเทรา
ถนนมรุพงษ์ ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทรา

ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง (องค์เจ้าพ่อเซี่ยงกง)

ตั้งอยู่เยื้องด้านหน้าศาลหลักเมืองจังหวัดฉะเชิงเทรา ซึ่งมีศิลปะแบบจีนที่สวยงาม

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองฉะเชิงเทรานั้น

เป็นที่เคารพสักการะของชาวฉะเชิงเทราเป็นอย่างมาก